Leren programmeren, met of zonder AI?

AI-tools als GitHub Copilot en ChatGPT hebben de manier waarop we leren, werken en programmeren voorgoed veranderd. Ze kunnen code genereren, fouten aanwijzen, complexe algoritmes uitleggen en zelfs suggesties doen die passen bij de rest van je code. Het is dan ook niet verrassend dat steeds meer studenten AI inzetten tijdens hun studie: volgens het CBS maakt 61% van de studenten op universiteiten en hogescholen er al gebruik van.

Ook bij jem-id maken we graag gebruik van AI-tools. Als marketeer gebruik ik ChatGPT voor het het sparren, het opdoen van ideeën of als hulpje bij het herschrijven van teksten. Ook gebruiken onze programmeurs het tijdens het ontwikkelen van code, waarbij AI code suggesties geeft. AI is een krachtig hulpmiddel, maar het is niet zonder risico. Zeker niet voor development-studenten.

Voordelen van leren programmeren met AI 

Laten we beginnen met de positieve kant. AI kan IT-studenten ondersteunen bij het oplossen van bugs, het versnellen van schrijfwerk, het verhelderen van abstracte concepten zoals complexe algoritmes of datastructuren of bij het opstellen van documentatie.

Voor studenten die al de nodige basiskennis hebben, kan AI een fijne collega zijn. Uit onderzoek van de Abilene Christian University bleek dat sterke studenten juist sneller groeiden dankzij AI-tools. Zij wisten de juiste vragen te stellen, gebruikten de output als inspiratie en leerden er daadwerkelijk van. Maar dat gold niet voor iedereen.

De risico’s van AI voor studenten

Dezelfde studie toonde aan dat studenten die minder sterk waren, juist achterop raakten. Ze vertrouwden volledig op AI, leverden keurig ogende opdrachten in, maar hadden geen idee waarom iets werkte. Ze kregen het gewenste resultaat en dachten dat ze het begrepen, maar dat resultaat kwam van de AI en niet van henzelf.

Vooral studenten met weinig zelfvertrouwen lopen hierin risico. Ze ontwikkelen geen metacognitieve vaardigheden: het vermogen om hun eigen leerproces kritisch te analyseren. AI zorgt daarmee voor een illusie van bekwaamheid en dat is gevaarlijk, want het probleem wordt vaak pas zichtbaar wanneer het te laat is.

Waarom AI leerproblemen kan verbergen

Die illusie van bekwaamheid maakt AI zo verraderlijk in het onderwijs. Want zolang het cijfer goed is, lijkt alles in orde. Maar wie echt iets leert, leert van het maken van fouten en AI is daar niet op ingericht. Tools als ChatGPT en GitHub Copilot zijn gemaakt voor het gebruik door professionals en niet gericht op studenten. Ze gaan uit van een bepaalde basiskennis die nog niet altijd aanwezig is bij een student. Toch biedt GitHub Copilot studenten gratis toegang en is er voor iedereen een gratis versie van ChatGPT beschikbaar. 

Zonder fundamenteel begrip van datastructuren, foutafhandeling of schaalbaarheid, blijft AI slechts een glimmend laagje over een wankel fundament.
 

Dataveiligheid en AI

Een ander risico van AI-gebruik is dataveiligheid, een onderwerp dat jem-id erg belangrijk vindt. AI-tools kunnen code voorstellen die kwetsbaarheden bevat. Als je niet bekwaam genoeg bent om dit op te merken, kan dit grote gevolgen hebben. Vooral wanneer je bijvoorbeeld met gevoelige klantdata werkt.

Volgens onze data security officer Jeroen is het onbedoeld lekken van data via AI-tools ook een groot veiligheidsrisico. Jeroen: ‘Het lijkt handig om een stuk code of bestand in te voeren om snel feedback te krijgen, maar veel studenten staan er niet bij stil wat ze daarmee delen. AI-tools draaien op externe servers en alles wat je invoert, deel je letterlijk met de rest van de wereld.’ 

Bij jem-id hebben we daarom duidelijke richtlijnen voor stagiairs en medewerkers over het gebruik van AI-tools. In het inwerktraject word je hier al op geattendeerd. Want hoe handig AI ook is, jij blijft als developer verantwoordelijk voor wat er uiteindelijk in de codebase terechtkomt. Kritisch blijven is essentieel.

Moeten we dan leren programmeren zonder AI?

AI is niet meer weg te denken uit het onderwijs en het werkveld. En dat hoeft ook niet. Want het is een waardevolle assistent, maar geen vervanging van begrip en inzicht. 

Leren programmeren zonder AI is een noodzakelijke stap om een zelfbewuste, goede developer te worden. Blijf jezelf dus telkens afvragen waarom iets werkt, wat er onder de motorkap gebeurt en wat er zou gebeuren als je X verandert. Wie die vragen blijft stellen, leert niet alleen programmeren, maar ook denken als een developer.

Zoals een van onze oud-stagiairs Menno mooi zei: “Ik zit hier om te leren, dus ik doe het liever zelf. Ik gebruik AI alleen als ik iets écht niet snap, maar wel pas aan het eind van mijn zoektocht en niet als uitgangspunt.”

Wil je weten hoe wij bij jem-id stagiairs begeleiden in het veilig en slim gebruiken van AI-tools? Neem contact met ons op! 

Over jem-id

Jem-id ontwikkelt software voor de AGF- en sierteeltsector. Met onze softwareproducten helpen we onze klanten op het gebied van digitalisering vooruit. We zijn een jong en ambitieus team met veel vrijheid en eigen verantwoordelijkheid. We hebben een platte organisatie en vertrouwen hierbij op de professionaliteit van de medewerkers. Wil jij met ons het verschil maken? Bekijk dan onze vacatures.